JUTRO: Marka, Wiktoryny, Zenona


PORADY OGRODNIKA


Styczeń

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Większość roślin przechodzi okres spoczynku. Podlewamy je umiarkowanie i w ogóle ich nie nawozimy. W mieszkaniach powietrze jest bardzo suche i do kwiatów dociera mało światła. Ustawmy je więc w jak najjaśniejszych miejscach, a gatunki lubiące wilgoć zraszajmy opryskiwaczem.
Rośliny balkonowe
Przechowanie w pomieszczeniach (najlepiej w temperaturze 8-12°C) rośliny wieloletnie, np. pelargonie, fuksje, surfinie, podlewamy umiarkowanie i czyścimy regularnie z zasychających liści. Trzeba je też mocno przyciąć, aby wypuściły dużo nowych pędów, z których w lutym będziemy mogli zrobić sadzonki. Jeżeli mamy w domu dobrze oświetlony parapet, możemy teraz wysiać nasiona begonii bulwiastej i wiecznie kwitnącej. Nasiona umieszczamy w świeżym podłożu do kiełkowania i nakrywamy pojemnik folią.

W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Strząsamy ciężkie śniegowe czapy z drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych, aby zapobiec wyłamywaniu się gałęzi. Ścinamy gałązki krzewów, np. forsycji, jaśminowca, ligustru, owijamy je folią i przechowujemy w lodówce. Wiosną posłużą nam do przygotowania sadzonek zdrewniałych. Przeglądamy przechowywane w piwnicy bulwy mieczyków, korzenie dalii i kłącza pacioreczników. Usuwamy te, na których pojawiają się objawy chorób. W styczniu można wysiać rośliny, których nasiona zdolne są do kiełkowania po przemrożeniu, np. pierwiosnków, sasanek, goryczki alpejskiej. Wysiewa się je do skrzynek i wystawia na zewnątrz. Nasionka są bardzo drobne, dlatego po wysianiu należy je dobrze przyklepać i przykryć szkłem, aby nie wymyła ich woda i nie wywiał wiatr. Wiosną, gdy rośliny wzejdą i ukażą się pierwsze liście, należy siewki przepikować. Wschodzenie roślin można przyspieszyć, zabierając skrzynki do pomieszczenia po około dwóch tygodniach od wystawienia ich na zewnątrz.
W temperaturze około 15°C wykiełkują po następnych dwóch tygodniach.
Warzywa
Uwzględniając niezbędny płodozmian (w tym samym miejscu co w zeszłym roku nie mogą rosnąć gatunki pokrewne, a więc narażone na te same choroby i szkodniki), planujemy rozmieszczenie roślin w warzywniku. Warzywa kapustne mogą wrócić na to samo miejsce dopiero po czterech latach.
Drzewa i krzewy owocowe
Dokarmiamy ptaki, pamiętając, że będą one w nadchodzącym sezonie naturalnymi sprzymierzeńcami w wcale z owadami - szkodnikami naszych sadów i ogrodów. Bielimy wapnem gaszonym grube pnie i konary drzew owocowych, aby mniej się nagrzewały w dzień. Różnice temperatur między dniem a nocą nie są wówczas drastycznie i korze nie grozi pękanie. Zapobiegniemy w ten sposób powstaniu ran zgorzelinowych, które przyczyniają się do rozmaitych chorób.


Luty

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Rośliny podlewamy umiarkowanie i nie nawozimy ich. Pod koniec miesiąca zaczynamy je przesadzać do świeżej ziemi i większych pojemników. Doniczki powinny mieć średnicę większą od poprzednich o mniej więcej 2 cm.
Rośliny balkonowe
Wysiewamy w mieszkaniu nasiona kwiatów jednorocznych, np. lobelii, petunii, żeniszka, werbeny. Skrzynki napełniamy ziemią z piaskiem i torfem w proporcji objętościowej 2:1:1 albo gotową ziemią kupioną w kwiaciarni. Po wysianiu nasion i lekkim przysypaniu ich ziemią (warstwą o grubości 3 - 5mm) zakrywamy pojemnik folią, aby zapewnić wilgoć. Optymalna temperatura kiełkowania kwiatów jednorocznych to 20-22°C.
Pędzimy rośliny cebulowe. Przygotowane jesienią doniczki z cebulami wnosimy z zewnątrz do jasnego i dość chłodnego (10°C) pomieszczenia. Kiedy pędy mają 15 cm wysokości, ustawiamy doniczki w cieplejszym miejscu (około 18°C), aby rośliny wcześniej zakwitły.
Pod koniec miesiąca przygotowujemy sadzonki pelargonii, surfinii, fuksji i innych roślin wieloletnich. Ukorzeniamy je w mieszance torfu z piaskiem w temperaturze 18-20°C, a następnie sadzimy do większych, pojedynczych doniczek. Sadzonki potrzebują dobrze oświetlonego stanowska, aby się nadmiernie nie wyciągały.

W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Planujemy obsadzenie rabat. Kupujemy nasiona, nawozy i narzędzia, które będą nam potrzebne w nadchodzącym sezonie. Przycinamy drzewa i krzewy. Gałązki wcześnie kwitnących krzewów, np. forsycji, migdałka, pigwowca, można zabrać do domu i wstawić do wody, by zakwitły. Oglądamy przechowywane bulwy i karpy kwiatów. Te z wyraźnymi objawami chorób wyrzucamy.
Warzywa
Kupujemy nasiona i nawozy. Aby móc zbierać plony jak najprędzej, wybieramy odmiany wczesne o krótkim okresie wegetacji. Odmiany późne rosną, dlatego siejemy je tylko na zbiór jesienny do przechowywania. Pędzimy pietruszkę i cebulę na natkę i szczypiorek.
Drzewa i krzewy owocowe
Powtarzamy bielenie pni drzew, aby opóźnić wiosenne ruszanie soków. Rozpoczynamy cięcie. W pierwszej kolejności przycinamy jabłonie, potem porzeczki, agrest, borówkę wysoką. Pamiętajmy, że inaczej tnie się rośliny młode, inaczej starsze. Warto więc zapoznać się ze specjalistyczną literaturą na ten temat. Rany po cięciu smarujemy Funabenem albo bezołowiową farbą emulsyjną z 2-procentowym dodatkiem preparatu Topsin lub Benlate. W skrzynkach w pomieszczeniu możemy wysiać poziomki.


Marzec

W domu:
Kwiaty doniczkowe
W dwa tygodnie po przesadzeniu kwiatów zaczynamy je zasilać nawozem. Zwykle robimy to raz na dwa tygodnie, podlewając je 0,2-procentowym roztworem nawozu wieloskładnikowego. Przygotowujemy sadzonki większości gatunków i ukorzeniamy je w wodzie lub torfie z piaskiem.
Rośliny balkonowe
Wysiewamy w pomieszczeniach żeniszek, szałwie, aksamitki, astry i inne rośliny jednoroczne rozmnażane z rozsady. Pikujemy siewki kwiatów wysianych w styczniu i lutym. Małe roślinki z niewielką bryłką ziemi przesadzamy do pojemnika, gdzie będą rosły w większej rozstawie. Obrywamy wierzchołki sadzonek roślin balkonowych, aby się wzmocniły i dobrze rozkrzewiły. W doniczkach sadzimy bulwy begonii. Dzięki temu rośliny wcześniej zakwitną, kiedy w maju posadzimy je w skrzynkach na zewnątrz.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Stopniowo usuwamy zimowe zabezpieczenia z bylin. Rozpoczynamy nawożenie roślin cebulowych, bylin oraz drzew i krzewów. Gdy ziemia rozmarzenia, nawozimy, przekopujemy i grabimy rabaty, gdzie będą rosły kwiaty jednoroczne. Niektóre byliny, np. liliowce, rudbekie, ostróżki, dzielżany, rozmnażamy przez podział rozrośniętych kęp. Sadzimy drzewa i krzewy (w tym róże z gołym korzeniem). Przycinamy krzewy, które będą kwitły na pędach tegorocznych, np. budleje, letnie tawuły, powojniki, hortensje krzewiaste i bukietowe (ogrodowych nie przycinamy).
Warzywa
Zakładamy inspekty do rozsady i siejemy kapustę, kalafiory, kalarepę, brokuły, selery, cebulę oraz pory. Rozsadę można też przygotować w domu na dobrze oświetlonym parapecie. Do gruntu można już wysiewać marchew, pietruszkę, groch, sałatę, rzodkiewki, szpinak i koper. Sadzimy także cebulkę dymkę i czosnek. Przed wysiewem nasion (lub sadzeniem cebul) rozsypujemy nawozy wieloskładnikowe, po czym przekopujemy glebę na głębokość 15 cm i zagrabiamy.
Drzewa i krzewy owocowe
Sadzimy nowe drzewa i krzewy, a wokół starszych okazów rozsypujemy nawozy i mieszamy je z ziemią. Prześwietlamy (usuwając część gałęzi) jabłonie, grusze i śliwy, a rany po tych zabiegach smarujemy maścią ogrodniczą. Starannie usuwamy z gałęzi oprzędy z gąsienicami i tzw. mumie (zaschnięte owoce porażone przez choroby grzybowe). Rozpoczynamy opryski zabezpieczające przed chorobami grzybowymi i niszczące jaja szkodników.
Trawnik
Pod koniec miesiąca, jeśli nie ma śniegu, starannie wygrabiamy z trawnika zeschniętą trawę i liście, usuwamy chwasty wieloletnie, a następnie nawozimy murawę. Można też przeprowadzić aerację - trawnik nakłuwamy za pomocą specjalnego narzędzia lub wideł.


Kwiecień

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Rośliny obficie podlewamy i regularnie nawozimy. Ciągle można je przesadzać i przygotowywać sadzonki.
Rośliny balkonowe
Skrzynki balkonowe możemy już obsadzać bratkami, stokrotkami i pierwiosnkami. Hartujemy rozsadę kwiatów przygotowaną w pomieszczeniach, wynosząc rośliny codziennie na kilka godzin na zewnątrz. Regularnie nawozimy sadzonki pelargonii, niecierpków, fuksji i innych roślin balkonowych, by je wzmocnić.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Siejemy do gruntu maciejkę, klarkię, maczek kalifornijski, smagliczkę, groszek pachnący i nagietki. Dzielimy i przesadzamy byliny kwitnące latem i jesienią, np. nawłocie, floksy, funkie oraz rojniki, rozchodniki, zawciąg i gęsiówkę. Sadzimy, nawozimy i przycinamy róże. Usuwamy pędy słabe i obumarłe. Pozostałe skracamy nad trzecim, piątym oczkiem od nasady.
Warzywa
Hartujemy rozsadę warzyw przygotowaną pod folią lub w inspekcie, a po dwóch tygodniach wysadzamy rośliny do gruntu. Siejemy do gruntu buraki, późne odmiany pietruszki i marchwi, cebulę, por, a pod koniec miesiąca fasolę i zioła - kminek, majeranek, cząber. W inspekcie, pod folią lub w mieszkaniu wysiewamy nasiona pomidorów i papryki, a w drugiej połowie miesiąca ogórków, cukinii, patisonów i kabaczków.
Drzewa i krzewy owocowe
Przygotowujemy odkłady poziome krzewów owocowych. Odgięte młode pędy układamy w rowku o głębokości 5 cm i przysypujemy ziemią. Wykopujemy i sadzimy w nowym miejscu odkłady przygotowane w ubiegłym roku. Odkrywamy krzewy jeżyny bez kolcowej, usuwajmy pędy, które już owocowały, zostawiając tylko młode i silne. Sadzimy truskawki i poziomki oraz przechowywane od grudnia w piwnicy sadzonki zdrewniałe porzeczek i winorośli. Zwalczymy środkami chemicznymi choroby i szkodniki drzew owocowych. Ochronę przed groźną chorobą - parchem - rozpoczynamy, gdy tylko pąki zaczną pękać.
Trawnik
Strzyżemy trawnik na bieżąco. W razie suszy nawadniamy.


Maj

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Kiedy kaloryfery przestaną grzać, kwiaty podlewamy nieco rzadziej niż do tej pory.
Rośliny balkonowe
Na początku miesiąca hartujemy kwiaty przeznaczone do dekoracji balkonów, a gdy minie groźba przymrozków, obsadzamy nimi skrzynki wypełnione świeżą ziemią.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Wysadzamy na rabatach karby dalii, kłącza pacioreczników, bulwy mieczyków i rozsadę innych kwiatów. Gatunki wrażliwe na mróz (np. aksamitki, żeniszek, petunie, niecierpki) sadzimy dopiero wtedy, gdy minie niebezpieczeństwo przymrozków. Przed sadzeniem rozsypujemy nawozy wieloskładnikowe (10-15 dag/m²), a ziemię przekopujemy i grabimy. Przycinamy krzewy, które kwitły wiosną na zeszłorocznych pędach, np. forsycje, pigwowce, wczesne tawuły i miniaturowe wierzby. Nadal rozmnażamy byliny przez podział i sadzonkowanie.
Warzywa
Hartujemy rozsadę warzyw przygotowaną pod folią lub w inspekcie, a po dwóch tygodniach wysadzamy rośliny do gruntu. Siejemy do gruntu buraki, późne odmiany pietruszki i marchwi, cebulę, por, a pod koniec miesiąca fasolę i zioła - kminek, majeranek, cząber. W inspekcie, pod folią lub w mieszkaniu wysiewamy nasiona pomidorów i papryki, a w drugiej połowie miesiąca ogórków, cukinii, patisonów i kabaczków.
Drzewa i krzewy owocowe
Systematycznie odchwaszczamy zagony z posianymi i wysadzonymi jarzynami. Jeśli nie ma opadów, podlewamy. Siejemy marchew, pietruszkę i buraki przeznaczone na zbiór jesienny i przerywamy siewki. Siejemy też cebulkę dymkę do wysadzenia w przyszłym roku. Sadzimy rozsadę selerów, kapusty na zbiór jesienny, a gdy minie niebezpieczeństwo przymrozków - pomidorów i papryki. W połowie maja siejemy ogórki, a pod koniec miesiąca wysadzamy wcześniej przygotowaną ich rozsadę. Co dwa tygodnie, aż do lipca, siejemy fasolkę szparagową.
Trawnik
Regularnie, przynajmniej raz na dwa tygodnie, kosimy trawnik, raz na miesiąc go nawozimy, a w razie braku opadów podlewamy. Maj to dobry czas na zakładanie nowych trawników.


Czerwiec

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Rośliny podlewamy regularnie i zasilamy, najlepiej co dziesięć dni, roztworami nawozów wieloskładnikowych. Po kilkudniowym hartowaniu można już wystawić na zewnątrz oleandry, granatowce, mirty, agawy, palmy, daturę, aukubę, a także kaktusy.
Rośliny balkonowe
Sadzimy w skrzynkach kwiaty letnie - aksamitki, żeniszki, szałwie, pelargonie, surfinie i petunie. Wszystkie kwiaty w skrzynkach regularnie (raz na tydzień) nawozimy roztworem nawozu wieloskładnikowego i zwalczamy atakujące je choroby i szkodniki. Nawożenie rozpoczynamy mniej więcej cztery tygodnie po posadzeniu roślin.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Rozmnażamy przez podział kęp byliny, które kwitły wiosną, np. smagliczkę górską, płomyk szydlasty, żagwin. Kiedy liście tulipanów zżółkną, wykopujemy cebule i suszymy je w przewiewnym miejscu. Pozostawione na drugi rok w ziemi mają mniej okazałe kwiaty. Co trzy, cztery lata wskazane jest również wykopywanie cebul innych gatunków. Regularnie odchwaszczamy i nawozimy rabaty. Usuwamy też przekwitłe, aby rośliny nie tracił sił na wydawanie nasion. Na rozsadniku lub w skrzynkach wysiewamy nasiona kwiatów dwuletnich: stokrotek, bratków, malw, dzwonków, naparstnic, goździków brodatych.
Warzywa
Sadzimy selery korzeniowe i naciowe, czosnek, sałatę głowiastą i rzymską, siejemy sałaty rozetowe oraz radicchio. Sadzimy kapustę głowiastą, brukselkę, letnie odmiany kalafiora i kalarepy. Wysiewamy letnie odmiany rzodkwi i rzodkiewek. Kończymy zbiór rabarbaru i szparagów. Palikujemy pomidory i usuwamy im boczne pędy. Wszystkie warzywa zasilamy nawozem azotowym, a w razie suszymy podlewamy.
Drzewa i krzewy owocowe
Przerzedzamy zawiązki owoców, aby wszystkie jabłonie i grusze owocowały co roku. Kiedy owoce mają wielkość orzechów laskowych, pozostawiamy w centralnym miejscu na każdym krótkopędzie tylko po jednym zdrowym zawiązku. W pierwszych dniach czerwca międzyrzędzia truskawek ściółkujemy słomą, grubym papierem lub folią, gdyż dojrzewające owoce nie powinny dotykać ziemi. Co dwa tygodnie opryskujemy drzewa i krzewy środkami grzybobójczymi oraz owadobójczymi.
Trawnik
Kontynuujemy regularne strzyżenie, nawadnianie i usuwanie chwastów.


Lipiec

W domu:
Kwiaty doniczkowe
W upalne dni słońce może uszkodzić rośliny stojące na parapetach południowych i południowo-zachodnich okien. Trzeba je odsunąć od szyby lub osłonić papierem.
Rośliny balkonowe
Regularnie nawozimy kwiaty. Pamiętamy przede wszystkim o surfiniach, które są wyjątkowo żarłoczne. Najlepiej używać nawozów przeznaczonych specjalnie dla nich.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Kwiaty dwuletnie wysiane w czerwcu po kilku tygodniach wymagają pikowania. Sadzimy je pojedynczo co kilkanaście centymetrów na zagonie zapasowym lub od razu na miejscu stałym. Dzielimy kępy irysów, peonii i innych bylin, które już przekwitły. Przed wysadzeniem pędy skracamy o 2/3. Przynajmniej raz na miesiąc strzyżemy żywopłoty, najlepiej w pochmurny dzień, aby słońce nie poparzyło świeżo odsłoniętych liści. Usuwamy przekwitłe kwiaty róż, obcinając je razem z jednym, dwoma liśćmi. Wycinamy też dzikie pędy wyrastające u nasady.
Warzywa
Ciągle jeszcze można wysiewać buraki na zimowe przechowywanie oraz warzywa przeznaczone do spożycia jesienią, czyli fasolkę szparagową, koper, szpinak i sałatę masłową. Obserwujemy i systematycznie usuwamy boczne pędy pomidorów, a pod koniec miesiąca ogławiamy je tak, by pozostawić dwa, trzy liście nad ostatnim kwitnącym gronem. Zaschnięty szczypior świadczy o tym, że cebula dojrzała. Wtedy trzeba ją zebrać i podsuszyć kilka dni na powietrzu, a następnie przenieść do przechowalni. Czosnek zbieramy, zanim jego szczypior całkiem zaschnie, aby główki nie rozpadły się przy zbiorze.
Drzewa i krzewy owocowe
Aby zapobiec łamaniu się gałęzi drzew, trzeba podpierać te, na których jest bardzo dużo owoców. Po zakończeniu zbiorów truskawek usuwamy ściółkę. Liście dwu-, trzyletnich krzaczków ścinamy 5-7 cm na ziemią, palimy je, a międzyrzędzia odchwaszczamy. Sadzimy też nowe krzaczki. Rośliny wytwarzają teraz pąki kwiatowe na przyszły rok, zawiążą ich więcej, jeśli będziemy je nawozić i obficie podlewać. Nadal co dwa tygodnie opryskujemy drzewa i krzewy przeciwko chorobom grzybowym. Wycinamy część letnich pędów winorośli, które nie owocują, a pozostałe skracamy nad szóstym, ósmym liściem. Pędom owocującym przycinamy końcówki.
Trawnik
Kosimy go raz w tygodniu, regularnie podlewamy (najlepiej rano lub wieczorem) i co miesiąc nawozimy mieszanką wieloskładnikową.


Sierpień

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Po 15 sierpnia nawozimy rośliny rzadziej, aby przed zimą zwolniły tempo wzrostu. Niektóre gatunki, jak hipeastrum, ismena, sprekelia, wytwarzają bulwy lub cebule. Przed okresem spoczynku ich liście powinny zaschnąć, dlatego te rośliny przestajemy podlewać.
Rośliny balkonowe
Ze zdrowych i dorodnych pędów pelargonii, surfinii, uczepu i innych kwiatów wieloletnich można przygotować sadzonki. Ukorzenione i rozrośnięte, będą przechowywanym przez zimę zapasem na przyszły rok.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
W sierpniu raz na cztery, pięć lat wykopujemy cebulki szafirków i lilii, aby nie rosły w nadmiernym zagęszczeniu. Jeszcze tylko w tym miesiącu można dzielić rozrośnięte kępy bylin. Najlepiej w pochmurny dzień, aby świeżo posadzone rośliny nie więdły na słońcu. Pojawiający się na liściach biały mączysty nalot to objaw mączniaka - choroby grzybowej, która może zupełnie zniszczyć rośliny. Gdy zauważymy pierwsze objawy, chore egzemplarze powinniśmy niezwłocznie opryskać odpowiednim środkiem chemicznym. Sadzimy krzewy zimozielone - iglaste i liściaste. Przez pierwsze dni po przesadzeniu obficie je podlewam i - jest to możliwe - cieniujemy jutą agrowłókniną lub niezbyt grubym papierem.
Warzywa
W tym miesiącu ostatni raz wysiewamy sałatę, rzodkiewkę i koper. Możemy też wysiać nasiona roślin motylkowych na zielony nawóz. W miarę potrzeb zbieramy warzywa w wczesnych siewów, a te z późniejszych ostatni raz zasilamy saletrą amonową.
Drzewa i krzewy owocowe
Po zakończeniu zbioru malin, wycinamy przy samej ziemi pędy, które owocowały. Po zebraniu owoców prześwietlamy też korony wiśni (wycinamy około 20 proc. gałęzi). Rozpoczynamy zbiory jabłek, gruszek i śliwek. Sierpień to najlepszy termin sadzenia truskawek i poziomek. Ze starszych krzaczków truskawek usuwamy rozłogi.


Wrzesień

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Kończymy nawożenie roślin - nadal zasilane nie mogłyby wejść w stan spoczynku. Z powrotem wstawiamy do pomieszczeń kwiaty doniczkowe, które spędziły lato w ogrodzie lub na balkonie. Najlepiej zrobić to, zanim rozpocznie się sezon grzewczy, żeby zmiana miejsca była dla roślin mniejszym szokiem.
Rośliny balkonowe
Wszystkie rośliny wieloletnie, np. uczep, pelargonie, fuksje, petunie kaskadowe, niecierpki, werbeny długopędowe, przygotowujemy do zimowania: przestajemy je zasilać, a gdy zapowiadane są pierwsze przymrozki, przenosimy do jasnych i chłodnych (12-15°C) pomieszczeń. Następnie usuwamy uschłe liście i gałązki, pozostałe pędy zaś skracamy o co najmniej 2/3.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Sadzimy rośliny cebulowe. Na początku miesiąca narcyzy i szachownice, a w drugiej połowie września tulipany, hiacynty, przebiśniegi i cebulice. Najlepsza dla tych roślin jest ziemia piasczysto-gliniasta, zasobna w próchnicę. Rozsypujemy na niej nawóz wieloskładnikowy w ilości 50-80 g/m² i przekopujemy. Drobne cebulki sadzimy w rozstawie 5-8cm, a duże co 20-30cm. Głębokość sadzenia powinna być równa trzykrotnej wysokości cebul. Kiedy pierwsze przymrozki zwarzą liście dalii, mieczyków, pacioreczników i begonii bulwiastych, wykopujemy ich części podziemne. Suszymy je przez kilka dni w ciepłym miejscu i oczyszczone z ziemi układamy w skrzynkach z torem, piaskiem lub trocinami. Przechowujemy skrzynki w chłodnym (5-10°C) ciemnym miejscu.
Warzywa
Rozpoczynamy zbiór fasoli na suche ziarno, a pod koniec miesiąca - marchwi, pietruszki, buraków i selerów. Dzielimy i sadzimy w nowym miejscu kępy szczypiorku i rabarbaru. W połowie miesiąca, gdy kapusta brukselska ma zawiązane główki na całym pędzie, usuwamy jej wierzchołek. Siejemy szpinak przeznaczony do przezimowanie w gruncie. Zanim nadejdą mrozy, rośliny wytworzą trzy, cztery liście, a na wiosnę szybko zaczną rosnąc.
Drzewa i krzewy owocowe
W miarę dojrzewanie jabłka, gruszki i śliwki. Tam gdzie chcemy posadzić drzewka, usuwamy chwasty, rozkładamy obornik lub kompost (7-10 kg/m²) albo nawozy fosforowe i potasowe (100-120 g/m²) i głęboko przekopujemy ziemię.
Trawnik
Nadal regularnie kosimy murawę, ale przestajemy ją nawozić.


Październik

W domu:
Kwiaty doniczkowe
W ogrzewanych mieszkaniach gatunki lubiące wilgoć wymagają zraszania. Można zastosować elektryczny nawilżacz powietrza lub wieszać na grzejnikach pojemnika z wodą. Rośliny weszły już w stan spoczynku, więc rezygnujemy z nawożenia. O tej porze porze roku nie przesadzamy też roślin, ponieważ z trudem odbudowują one system korzeniowy.
Rośliny balkonowe
W skrzynce lub donicy możemy założyć przenośny ogródek z roślin cebulowych. Pojemnik wypełniamy podłożem (najlepsza jest ziemia ogrodowa zmieszane z kompostem i korą w proporcji 1:1:1, z niewielkim dodatkiem piasku). Cebule sadzimy w odległości 3-5cm od siebie i 1,5-2cm od brzegów pojemnika, na głębokości równej ich trzykrotnej wysokości. Przygotowany pojemnik ustawiamy w chłodnym miejscu (5-8°C) albo na balkonie (okrywając go ze wszystkich stron warstwą papieru, szmat, styropianu czy jedliny), lub dołujemy w ogrodzie. Usuwamy rośliny z skrzynek balkonowych, a pojemniki czyścimy i chowamy, by nie niszczały na mrozie. Ziemię możemy wysypać na kompost lub na grządki (nie nadaje się ona do skrzynek na przyszły rok).
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Wykopujemy z ziemi cebulki roślin, które nie zimują w ogrodzie, takich jak np. galtonia, tygrysówka, ismena i eukomis. Po osuszeniu przechowujemy je w chłodnym, dobrze przewietrzanym pomieszczeniu. Można jeszcze sadzić drzewa i krzewy ozdobne (np. róże). Kopczykujemy przed nadejściem mrozów róże, hortensje, powojniki, budleje, ketmię syryjską, glicynię, milin, klon palmowy. Nasadę pędów tych roślin obsypujemy ziemią lub korą do wysokości 20-40 cm. Jeśli nawet przemarzną gałęzie, na wiosnę roślina odbije z dolnych, zabezpieczonych kopczykiem części.
Warzywa
Zbieramy większość warzyw. Te, które są dobrze wyrośnięte i zdrowe, przeznaczamy do przechowywania. Z pustych zagonów usuwamy chwasty wieloletnie, rozkładamy obornik (4-6 kg/m²) oraz nawozy fosforowe i potasowe (około 5 dag/m²) i przekopujemy na głębokość 30 cm. Ziemi nie grabimy.
Drzewa i krzewy owocowe
Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się chorób grzybowych, wygrabiamy liście, zbieramy z drzew zaschnięte oraz zgniłe owoce i wszystko palimy lub zakopujemy głęboko w ziemi. Sadzimy drzewa i krzewy owocowe. Drzewka powinny mieć co najmniej 120cm wysokości, prosty pień o średnicy 1,2cm (mierzonej 30cm od nasady korzenia) i przynajmniej cztery korzenia o długości ponad 20cm. Rośliny umieszczamy w dołkach o średnicy 50-60cm i głębokości 40-45cm, zasypujemy ziemią i dobrze podlewamy. Na koniec wokół nasady pnia usypujemy kopczyk wysokości około 30 cm, który ochroni drzewka przed przemarznięciem. Młode egzemplarze zabezpieczamy przed mrozem, owijając ich pnie słomą, tekturą falistą lub kilkoma warstwami gazet. Starsze drzewa i krzewy owocowe zasilamy nawozami fosforowymi i potasowymi lub tzw. mieszankami jesiennymi.


Listopad

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Rośliny podlewamy rzadziej niż zwykle, nie nawozimy ich i nie przesadzamy. Niektóre gatunki zimują najlepiej w temperaturze około 10°C. Jeżeli dysponujemy takim miejscem, przenosimy tam kaktusy, oleander, zaślaz, aukubę, mirt, araukarię. Podlewamy je rzadko, by korzenie nie zgniły w zbyt wilgotnym podłożu. Teraz można bez obaw przyciąć pędy roślin pnących i wiszących.
Rośliny balkonowe
Przechowywane rośliny wieloletnie podlewamy raz na tydzień. Usuwamy zaschnięte liście, a w razie pojawienia się szkodników lub chorób opryskujemy pędy i liście odpowiednim środkiem chemicznym. Pojemniki z roślinami doniczkowymi, które pozostaną na zimę na tarasie lub balkonie, powinniśmy owinąć materiałem ocieplającym. Można użyć do tego jutowych rękawów, które wypełnia się włóknem kokosowym, styropianem lub folią bąbelkową.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Porządkujemy ogród. Z rabat usuwamy rośliny jednoroczne i zeschłe części bylin. Wygrabione z ogrodu liście drzew i krzewów ozdobnych (tylko zdrowych) gromadzimy na pryzmie kompostowej. Gdy się rozłożą, będą doskonałym dodatkiem do podłoża dla roślin doniczkowych. Rośliny wrażliwe na przemarzanie zabezpieczamy matami słomianymi, papierem lub argowłokniną. Nie wykorzystujemy do tego celu folii, gdyż owinięte nią rośliny mogą zgnić bez dostępu powietrza. Niektóre byliny (np. zawilec japoński, pustynnik, trytomę, płomyk szydlasty, płomyk szydlasty, ubiorek wiecznie zielony), rośliny dwuletnie, cebulowe, oraz wrzosy i wrzośce przykrywamy gałązkami iglaków, suchymi liśćmi lub korą. Tam, gdzie nie ma roślin, rozrzucamy kompost lub obornik i przekopujemy na głębokość 30 cm, pozostawiając ziemię bez grabieniu w tzw. ostrej skibie. Sprzyja to lepszemu wnikaniu wilgoci w glebę i poprawia jej strukturę, co jest bardzo korzystne dla roślin.
Drzewa i krzewy owocowe
Kiedy opadną liście, ścinamy i palimy gałązki, na których znajdują się zimowe oprzędy oraz jaja owadów. Pędy winorośli i jeżyny bezkolcowej zabezpieczamy przed mrozem, okrywając matami słomianymi lub grubym papierem.
Warzywa
Kończymy zbiory pietruszki, porów i późnych odmian kapusty. Pory dołujemy pionowo w niewielkim rowie. Można je będzie wykopywać w cieplejsze zimowe dni. Po pierwszych przymrozkach zbieramy brukselkę i jarmuż. Zanim gleba zamarznie, siejemy marchew, pietruszkę i koper na wcześniejszy zbiór wiosenny.


Grudzień

W domu:
Kwiaty doniczkowe
Rośliny doniczkowe podlewamy rzadko i w ogóle ich nie nawozimy. Jedynie te stojące w bardzo ciepłych miejscach potrzebują więcej wody. Kontrolujemy, czy nie pojawiły się na liściach przędziorki (widać nitki pajęczynek, a na spodzie liści maleńkie pajączki). W razie potrzeby opryskujemy rośliny środkiem chemicznym.
Rośliny balkonowe
Aby cenniejsze ozdobne pojemniki z roślinami zimującymi na zewnątrz uchronić przed popękaniem na mrozie, należy je ustawić na drewnianych listwach. W ten sposób ułatwiamy doniczkom obsychanie. W dnie donic powinny być otwory, przez które nadmiar wody może łatwo i szybko wypłynąć na zewnątrz. Kwiaty wieloletnie przechowywane w jasnych i chłodnych pomieszczeniach podlewamy coraz rzadziej – wystarczy raz na dwa tygodnie.
W ogrodzie:
Rośliny ozdobne
Systematycznie przeglądamy przechowywane bulwy kłącza i karpy roślin. Te, na których zauważymy oznaki zgnilizny lub żerowania szkodników, musimy natychmiast usunąć. Regularne sprawdzamy okrycie na roślinach wrażliwych na mróz. To szczególnie ważne, gdy pogoda jest mroźna i wietrzna, ponieważ wtedy pędy są bardziej narażone na przemrożenie. Przy temperaturach poniżej -10C warto okryć rośliny dodatkową warstwą agrowłókniny, słomy lub papieru. Gałęzie złamane pod ciężarem śniegu obcinamy, jak najszybciej wyrównujemy rany ostrą piłą i zabezpieczamy maścią ogrodniczą, by mróz nie wnikał głębiej do tkanek.
Warzywa
Czyścimy i konserwujemy narzędzia ogrodnicze. Metalowe części natłuszczamy, by nie rdzewiały. Zimą co kilka tygodni warto wysiewać w mieszkaniu, rzeżuchę, a także pędzić cebulę na szczypior i pietruszkę na natkę. W zupełniej ciemności, w niezbyt chłodnym miejscu (15-18C) można pędzić cykorię. Jej korzenie ułożone pionowo w skrzynce lub wiadrze zasypujemy wilgotnym piaskiem do ¾ wysokości. Główki cykorii otrzymamy mniej więcej po miesiącu po miesiącu od chwili wysadzenia korzeni.
Drzewa i krzewy owocowe
Ścinamy na sadzonki jednoroczne gałązki porzeczek i agrestu. Tniemy je na odcinki o długości 20-25cm. Wierzchołkową, cienką część odrzucamy. Sadzonki przechowujemy zasypane piaskiem w chłodniej piwnicy. Wysadzimy je wiosną. Podobnie postępujemy z winoroślą. Jej sadzonki powinny mieć około 40 cm długości. Można już rozpocząć zimowe cięcie pielęgnacyjne odpornych na mróz drzewek i krzewów owocowych, jak wiśnia, porzeczka, agrest. W przypadku pozostałych lepiej poczekać do końca stycznia. Natomiast śliwa, brzoskwinia, morela i wrażliwe na zimno odmiany jabłoni nie powinny być cięte przed lutym. W słabo ogrodzonych ogrodach, drzewkom mogą zagrażać sarny i zające gustujące w ich korze, dlatego na pnie warto założyć plastikowe osłonki albo okręcić drzewka agrowłókniną.
żródło: kupkwiaty.eu